Britanski filmski časopis Empire odabrao je 100 najboljih svetskih filmova van angloameričkog područja – SAD, Engleske i Kanade (The 100 best Films of World Cinema ).
Među odbaranima je najviše francuskih (20), japanskih ( 12), nemačkih ( 10), zatim slede Italija (9), Rusija in Kina po 5, Indija, Hong Hong Poljska po 4. Kinomatografije Švedske i Danske zastupljene su na ovoj top listi časopisa Empire sa po 3 fima, a na rang listu su uvršetene sa po 2 filma iz još 8 zemalja : Španija, Čehoslovačka, Senegal, Iran, Republika Koreja, Meksiko, Brazil, Holandija.
Selektori top liste Empire odabrali su i po jedan film iz produkcija Finske, Malija, Izrela, Australije, Holandije, Austrije.
Stotinu velinčanstvenih predvodi japanski “Sedam smauraja “
„Stotinu velinčantvenih „predvodi japanski film „Sedam samuraja „slavnog Akira Kurosave, snimljen 1954. film o žrtvovanju za vitešku dužnost i čast u vreme kad su tradicionlne dužnosti degradirane, u kome je ulogu glavog samuraja Kambelna maestralno ostvario Takaši Šimura. ( Nagrada “zlatni lav“ za režiju u Veneciji 1954. )
Kurosava zastupljen čak sa četiri filma
Kurosava je u ovoj svojevrsnoj filmskoj antolgiji zastupljen čak sa 4 filma:pored “Sedam samuraja” to su “Rašomon“ (1950. oskar, “zlatni lav “) koji je svrstan na 22.mesto, “Ikuru” ( 1952.) na 44. poziciji i “Ran, snimljenom 1985.koji je svrstan na 98. poziciju ove rang liste.”
Na drugom mestu je francuski film „Ameli „koji je režiser Žan Pjer Žene snimio 2000. g.
Na top –listi “stotke” i pet ruskih filmova
Na top listu “100 najboljih”, časopis Empire je uvrstio i 5 ruskih filmova od kojih je remek-delo Seregeja Ejzenštajna „Oklopnjača Potemkin „snimljena 1925., svrstana na treće mesto. Među stotinu slavnih su i dva filma Andreja Tarkovskog: naučno-fantastični „Solaris“ (68. mesto) i istorijska filmska drama „Andrej Rubljov“ ( 87. mesto). Među sto slavnih su i još dva ruska filma:“Idi i gledaj „Elema Klimova (24. mesto ), dok je na poslednju, stotu poziciju, smešten „Noćni stražar “Timura Bekmabetova.
“Oklopnjača Potemkin” jedan od najboljih filmova svih vremena i naroda
Zasnovan na realnim događajima, pobuni mornara na oklopnjači Ptemkin u ratnoj luki u Odesi 1905. g., film je zahvaljujući genijalnoj režiji Sergeja Ejzenšatajna postao slavan u celom svetu odmah pošto je dospeo u bioskope, pa ga je Američka akademija za filmsku umetnost proglasila za najbolji film u 1926. g i otada se redovno ubraja u najveličanstvenija filmska ostvarenja svih vremena. Kadrovi na stepeništu odeske luke i dečja kolica koja se kotrljaju niz stepenice, odavno su uvrštena u filmske antologije najvišeg ranga kao najupečatljivije lekcije filmske kreativnostii i montaže atrakcije koja je izum Ejzenštajnovog filmskog genjja.
De Sikini “Kradljivci bicikla“ na četvrtoj poziciji
U prvoj desetki visoku, 4. poziciju zauzima neorealističko remekdelo Vitoria de Sike “Kradljvci bicikla“ (1948.) za koji je slavni italijanski reditelj i glumac dobio počasnig oskara. U filmu igraju: Alberto Manjiorani, Manela Karel, Eno Staliola.
Meksikanski film “Panov lavirint “ iz 2006. G – (Pan’s labyrinth) Guelerma del Tora (Guellermo del Tora) je na 5., a francuski “Bitka za Alžir, snimljen 1966. (Battle of Algires) reditelja Žila Pontekovra (Gielo Pontecovro) na 6. mestu, dok je brazilskom filmu “Božji grad“ (City of God) iz 2002 (reditelji Fernando Meiirelles i Katia Lund ) dodeljeno 7. mesto.
“Sedam pečata“ Ingamara Bergmana na sedmom mestu
Švedski film “Sedam pečata“ (The seventh Seal) Ingmara Bergamana, snimljen 1957. (specijalna nagrada žirija u Kanu) razvrstan je na 8. Mestu dok je čuveni francuski film “Nadnica za strah“ (The Wages of Fear) iz 1953. slavnog Žorža Kluzoa (Henri-Georges Clouzot) svrstana na 9. poziciji. U ovom filmu su su uzvidljive reacije ostvarili Iv mkntana, Šarl Vaner, Peter van Ajk, Folko Luili, a film je trijumfovaoa na festivalima u Berlinu i Kanu.
Prvu desetku najboljih zaključuje japanski “San i tajanstveni nestanak čihira“ Nayo Miyazaki
Prvu desetku u izboru londonskog časopisa Emire od 100 naboljih filmova van anagloaeričkog područja, zaključuje fim zemlje kojom je top lista i počela: japanski film “San i tajanstveni nestanak čihira” (Spirited Away) snimljen 2001. reditelj: Hayao Miyazaki.
U odabranoj stotki najstariji nemački film o Drakuli iz 1922.
U odabranoj stotki je i šest filmova iz kinoteke snimljenih do početka Drugog svetskog rata, a najstariji je nemački film o Drakuli “Simfonija jeze“ (Nostratu) koji je 1922. g. snimio F.W. Murnau sa Maksom Čerekom (Max Schereck), Gustavom fon Vagnehajnom (Gustav von Wagnehajein), i Aleksnaderom Granahom (Alexander Granach) u glavnim ulogama (21. Mesto). Na top listi su se nastanila i po dva filma Frinca Langa i Žana Renoara (Jean Renoire ) iz tog perioda. Langov “Metropolis“ iz 1927. g. sa Alfedom Abelom i Brižit Helen našao se na 12.mestu, a odmah posle njega, na 13. pozciji su “Pravila igre” (La Regle du Jeu) iz 1939. s Norom Grergort i Žanom Renoarom u glavnim ulogama. Drugo delo nemačkog filmskog mađioničara, Langa, “M”, sa Peterom Loreom (Petter Lorre) u glavnoj ulozi, snimljen 1931. je na 33. mestu ove rang -liste, dok je “Velika iluzija“ (La grande illusion) Žana Renoara, snimljena 1937. sa Žanom Gabenon i Erihom fon Štrohajmom u glavnim ulogama, u ovoj filmskoj antologiji na 35.mestu.
Dva filma Luisa Bunjuela
Iz perioda između dva svetska rata potiče još jedno remek delo uvršteno u ovaj izbor od 100 najboljih filmskih dela stvorenih u ostatku filmskog sveta, van SAD i Enlgleske. Reč je o španskom filmu “Andaluzijski pas“ (Un chien Andalou) koji je slavni Luis Bunjuel snimio 1929. (igraju: Pierr Batcheffi Simone Mareuil), na 65. mestu. Bunjuel je zastupljen sa još jednim filmom: Lep dan (1967) sa Katrin Danev (Catherine Deneuve u glavnoj ulozi) koji je svrstan na 56. mesto.
“Raspored časova” nastanka filmova: 20 snimljeno u prvom, 58 u drugom “polugodištu“ XX veka, a čak 22 u prvoj deceniji tekućeg nam stoleća
U ovoj antologiji zastupljeno je 20 fulmova snimljenih u prvoj polovini XX veka, 58 iz druge polovine minulog veka i čak 22 iz prve decenije trećeg milenijuma.
Deset režisera zastupljeno sa po dva filma
Sa po dva filma pored navedenih Frica Langa, Žana Renoara i Luisa Bunjuela , zastupljeno je još sedam reditelja. Ingmar Bergman pored “Sedam pečeta “ iz 1957. (8 mesto) u ovom izboru prisutan je sa “Personom” iz 1966. sa Liv Ulman u glavnoj ulozi, a Fransoa Trifo sa “Četiri stotine udaraca“ iz 1959. (29) i ”Žil i Džim” snimljenim 1962. koji je svrstan na 46. mesto. Na 11.mestu je “Sladak život“ (La dolce vita) Federika Felinija, snimljen 1960. g. sa Anitom Ekberg, a na 62. mestu je “Osam i po” iz 1963. g. sa Marčelom Mastrojanijem i Klaudijom Kardinale. Japanski reditelj Hayao Miyzaki u ovom izboru je pored filma “San i tajnoviti nestanak” koji je zauzeo 10. mesto predstavljen i filmom “My Neighobour Totoro“ snimljenim 1988. (41.mesto). Reditelj Kristof Kislovski (Kryztof Kieslouvwski) reprezentuje poljsku kinomaografiju filmovima ”Tri boje, trilogija” (Three Colous trilogy) iz 1993., (14.mesto ) i “Dekalogom” iz 1998. (36. mesto).
“Solaris “Tarkovskog-pronicanje u skrivene tajne prirode
Ruski reditelj Andrej Tarskovski ima takođe dva filma na ovoj rang listi.
Film ”Solaris” (87.mesto) Tarkovski je snimio 1972. po istoimenom romanu slavnog poljskog pisca naučne fantastike Stanslava Lema o kontaktima čoveka sa vanzemaljskim razumom. U filmu je debitovala mlada Natalija Bondarčuk u ulozi Hari koju joj je Tarkovski poverio nakon nekoliko meseci nedoumice zbog toga što je bila premlada za tu rolu, ali je, pošto se uverio da nema bolje, ipak anagažovao. Glavnu mušku ulogu u filmu, Krisa Kelvina, igrao je Donates Banionis. ”Osnovni smisao filma vidim u njegovoj moralnoj problematici”, govorio je Tarkovski. ”Pronicnje u skrivene tajne prirode mora se ostvarivati u nerazdvojnoj vezi sa moralnim progresom. Ako jednom nogom zakoračimo u novi stupanj saznanja, istvoremeno druga noga mora stupiti u prostor istog moralnog nivoa”, poručio je Trakovski nakon premijere svog flma, koji mu je doneo nagradu u Kanu, a inače se smatra sovjetskim odgovorom na “Odiseju u svemiru“ Stenlija Kubrika.
I drugi film Tarkovskog koji je uvršten na top listu Empira među 100 odbaranih, “Andrej Rubljov“, je bez obzira na svoj poluzabranjeni status postao događaj u filmskom svetu.Ovo filmsko delo o životu legendarnog ruskog ikonopisca iz XV veka sastavljeno je iz osam novela, fragmenata, koji je svaki za sebe freska života Rusije u srednjem veku. Naslovna uloga je bila poverena Anatoliju Solonicinu, dok je lik maloumne devojke tumačila Irina Tarkovska.”
Branko Rakočević
Izvor: Tacno
